Những câu hỏi phải hỏi trong thương vụ mua bán doanh nghiệp (M&A)?

Khi tham gia vào một giao dịch mua bán doanh nghiệp (M&A), dù ở vai trò bên mua hay bên bán, việc đặt ra và trả lời đúng các câu hỏi là yếu tố then chốt để đảm bảo thương vụ thành công và hạn chế rủi ro. Dưới đây là một số câu hỏi quan trọng cần xem xét:

I. Câu hỏi cho Bên Bán Doanh nghiệp (Bạn là người muốn bán)

1. Tại sao tôi muốn bán doanh nghiệp của mình?

Mục tiêu của bạn là gì (nghỉ hưu, chuyển sang lĩnh vực khác, giải quyết khó khăn tài chính, thu về lợi nhuận lớn)? Mục tiêu rõ ràng sẽ giúp định hướng quá trình đàm phán.

2. Giá trị thực sự của doanh nghiệp tôi là bao nhiêu?

- Doanh thu, lợi nhuận, tài sản hữu hình và vô hình (thương hiệu, công nghệ, danh sách khách hàng) là gì?

- Tôi có cơ sở nào để định giá doanh nghiệp (phương pháp định giá, so sánh với các giao dịch tương tự)?

- Kỳ vọng giá của tôi có thực tế không?

3. Doanh nghiệp của tôi có "sạch" không?

- Có vấn đề pháp lý, thuế, lao động, môi trường nào tiềm ẩn không? Hồ sơ tài chính, kế toán có minh bạch và đầy đủ không?

- Các hợp đồng với khách hàng, nhà cung cấp, nhân viên có chặt chẽ và không có rủi ro nào không?

4. Ai là người mua tiềm năng tốt nhất?

- Tôi muốn bán cho đối thủ cạnh tranh, nhà đầu tư tài chính (quỹ đầu tư), hay một công ty muốn mở rộng thị trường?

- Đối tượng mua nào sẽ mang lại giá trị cao nhất và phù hợp nhất với tầm nhìn của tôi?

5. Tôi sẽ tiếp tục tham gia điều hành hay thoái vốn hoàn toàn?

Tôi có muốn giữ một phần cổ phần và tiếp tục quản lý không? Hay tôi muốn rút lui hoàn toàn sau giao dịch?

6. Quá trình này sẽ ảnh hưởng đến nhân viên, khách hàng và đối tác như thế nào?

- Làm thế nào để giữ chân nhân sự chủ chốt?

- Làm thế nào để trấn an khách hàng và đối tác về sự thay đổi?

II. Câu hỏi cho Bên Mua Doanh nghiệp (Bạn là người muốn mua)

1. Tại sao tôi muốn mua doanh nghiệp này?

Mục tiêu chiến lược của tôi là gì (tăng thị phần, tiếp cận công nghệ, đa dạng hóa, loại bỏ đối thủ, tuyển dụng nhân tài)? Việc mua lại này có phù hợp với chiến lược dài hạn của công ty tôi không?

2. Giá trị thực của doanh nghiệp mục tiêu là bao nhiêu?

- Tôi đã thực hiện thẩm định (Due Diligence) tài chính, pháp lý, thuế, hoạt động, thương mại kỹ lưỡng chưa?

- Có khoản nợ tiềm ẩn, nghĩa vụ pháp lý chưa công bố hoặc rủi ro nào không?

- Các giả định về doanh thu, lợi nhuận trong tương lai của doanh nghiệp mục tiêu có thực tế không?

3. Khả năng tạo ra sức mạnh tổng hợp (Synergy) là gì?

- Tôi có thể giảm chi phí (tinh gọn bộ máy, tối ưu chuỗi cung ứng) hoặc tăng doanh thu (bán chéo, mở rộng thị trường) như thế nào sau khi mua lại?

- Các lợi ích này có thể đo lường và đạt được trong thực tế không?

4. Văn hóa doanh nghiệp của hai bên có tương thích không?

- Văn hóa doanh nghiệp của công ty mục tiêu có phù hợp với công ty tôi không?

- Kế hoạch tích hợp văn hóa và nhân sự sau M&A là gì để tránh xung đột và giữ chân nhân tài?

5. Rủi ro lớn nhất của thương vụ này là gì và làm thế nào để giảm thiểu?

- Rủi ro về pháp lý, tài chính, hoạt động, thị trường?

- Tôi có các điều khoản bảo vệ (indemnification) trong hợp đồng để chống lại các rủi ro phát hiện sau giao dịch không?

6. Kế hoạch tích hợp sau mua bán (PMI) của tôi là gì?

- Làm thế nào để hợp nhất các quy trình, hệ thống (IT, kế toán), và đội ngũ nhân sự một cách hiệu quả?

- Ai sẽ là người chịu trách nhiệm chính cho quá trình tích hợp này?

III. Câu hỏi chung cho cả hai bên

1. Tôi có cần thuê các chuyên gia tư vấn không (luật sư, kiểm toán, tư vấn M&A)?

Lợi ích và chi phí của việc thuê chuyên gia là gì? Họ sẽ giúp tôi như thế nào trong suốt quá trình?

2. Các thủ tục pháp lý cần thiết để hoàn tất giao dịch là gì?

- Các giấy phép, chấp thuận từ cơ quan nhà nước (ví dụ: chấp thuận tập trung kinh tế từ cơ quan quản lý cạnh tranh) có cần thiết không?

- Các loại thuế và phí liên quan đến giao dịch này là gì?

3. Kế hoạch truyền thông cho nhân viên, khách hàng và đối tác là gì?

- Làm thế nào để truyền đạt thông tin một cách rõ ràng và tích cực?

- Làm thế nào để quản lý những tin đồn hoặc phản ứng tiêu cực?

4. Các điều khoản chính trong hợp đồng mua bán sẽ là gì?

Giá mua, phương thức thanh toán, điều kiện tiên quyết để giao dịch hoàn tất, các cam kết, bảo đảm và bồi thường sau giao dịch.

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng để trả lời các câu hỏi này sẽ giúp các bên có cái nhìn toàn diện, giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội thành công trong mọi thương vụ mua bán doanh nghiệp.

Bạn cần chuyển đổi mục tiêu, hay kinh doanh không hiệu quả cần giải thể doanh nghiệp, hay cần tư vấn về luật doanh nghiệp vui lòng liên hệ với Enterlaw.vn để được tư vấn và sử dụng dịch vụ giá tốt nhất.

Trân trọng cảm ơn.

=============================================================================================================

Enterlaw.vn - Hiểu luật, hiểu bạn!