Tội giết người là một trong những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm trực tiếp đến quyền được sống - quyền cơ bản nhất của con người. Tội này được quy định cụ thể tại Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Hiện nay, tình trạng manh động, vũ khí nóng, đã dẫn đến tội phạm giết người ngày một gia tăng. Nguyên nhân dẫn đến tội giết người rất đa dạng và phức tạp, đòi hỏi cách tiếp cận đa chiều để phòng ngừa. Các giải pháp cần tập trung vào việc giáo dục đạo đức, pháp luật, nâng cao nhận thức, kiểm soát các yếu tố tiêu cực trong xã hội, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và hỗ trợ tâm lý cho những người có nguy cơ cao.
Điều 123. Tội giết người (bộ luật hình sự 2015)
1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Giết 02 người trở lên;
b) Giết người dưới 16 tuổi;
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
đ) Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình;
e) Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
g) Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác;
h) Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
i) Thực hiện tội phạm một cách man rợ;
k) Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp;
l) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người;
m) Thuê giết người hoặc giết người thuê;
n) Có tính chất côn đồ;
o) Có tổ chức;
p) Tái phạm nguy hiểm;
q) Vì động cơ đê hèn.
2. Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.
Tội giết người là gì?
Giết người là hành vi cố ý tước đoạt tính mạng của người khác một cách trái pháp luật. Ví dụ A, cầm dao đâm thẳng vào người B nhiều nhát, vào các vùng trọng yếu, vừa đâm vừa nói chết mẹ mày đi, chết mẹ mày đi. Hậu quả B đã chết tại chỗ.
Các yếu tố cấu thành tội giết người
Để xác định một người có phạm tội giết người hay không, cần xem xét các yếu tố cấu thành tội phạm sau:
1. Khách thể của tội phạm: Chính là quyền sống của con người, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng của công dân, được pháp luật hình sự bảo vệ.
2. Mặt khách quan của tội phạm:
- Hành vi: Là hành vi tước đoạt tính mạng của người khác. Hành vi này có thể được thực hiện bằng nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau (ví dụ: dùng dao đâm, súng bắn, đầu độc, thắt cổ, đẩy ngã từ trên cao, hoặc bỏ mặc người mà mình có nghĩa vụ chăm sóc, bảo vệ gây ra cái chết...).
- Hậu quả: Cái chết của nạn nhân.
- Mối quan hệ nhân quả: Giữa hành vi của người phạm tội và cái chết của nạn nhân phải có mối quan hệ nhân quả.
3. Mặt chủ quan của tội phạm:
- Lỗi cố ý: Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý.
+ Cố ý trực tiếp: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm, có khả năng làm chết người và mong muốn hậu quả chết người xảy ra.
+ Cố ý gián tiếp: Người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm, có thể làm chết người, tuy không mong muốn nhưng vẫn bỏ mặc cho hậu quả chết người xảy ra.
4. Chủ thể của tội phạm:
- Là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự.
- Trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, người từ đủ 14 tuổi trở lên đã phải chịu trách nhiệm hình sự (ví dụ, theo các tình tiết định khung tăng nặng được quy định tại khoản 1 Điều 123 BLHS).
Tội giết người là loại tội phạm gì?
Theo phân loại tội phạm trong Bộ luật Hình sự Việt Nam thì có thể xác định tội phạm giết người tùy thuộc các loại tội phạm như sau:
1. Hành vi giết người thuộc Khoản 2 Điều 123 (phạt tù từ 07 năm đến 15 năm) là tội phạm rất nghiêm trọng.
2. Hành vi giết người thuộc Khoản 1 Điều 123 (phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình) là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Một số lưu ý quan trọng của tội giết người
1. Vấn đề tự vệ chính đáng và tình thế cấp thiết
Trong một số trường hợp, hành vi gây chết người có thể không bị coi là tội phạm nếu thuộc trường hợp phòng vệ chính đáng hoặc tình thế cấp thiết (Điều 22, 23 BLHS). Tuy nhiên, việc đánh giá các trường hợp này rất phức tạp và phải tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện mà luật quy định (ví dụ: hành vi phòng vệ phải tương xứng với hành vi tấn công, không vượt quá giới hạn).
2. Trách nhiệm dân sự và Bồi thường thiệt hại
Ngoài trách nhiệm hình sự, người phạm tội còn phải chịu trách nhiệm dân sự, nhưng có nhiều điểm khác với các tôi khác vị còn liên quan đến những người còn sống:
- Bồi thường chi phí mai táng: Chi phí hợp lý cho việc tổ chức tang lễ nạn nhân.
- Tiền cấp dưỡng: Cấp dưỡng cho những người mà nạn nhân có nghĩa vụ cấp dưỡng (ví dụ: con chưa thành niên, cha mẹ già yếu...).
- Bồi thường tổn thất về tinh thần: Khoản bồi thường cho nỗi đau khổ, mất mát tinh thần mà gia đình nạn nhân phải chịu đựng.
3. Chuẩn bị phạm tội
Khoản 3 Điều 123 quy định về tội chuẩn bị phạm tội giết người: Người nào chuẩn bị vũ khí, công cụ, phương tiện hoặc có bất kỳ hành vi nào khác tạo tiền đề cho việc giết người (như theo dõi, lên kế hoạch...) cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, dù chưa thực hiện hành vi tước đoạt tính mạng.
4. Mục đích tước đoạt tính mạng: Người phạm tội mong muốn hoặc chấp nhận hậu quả chết người xảy ra. Điều này rất quan trọng để giúp ta phân biệt với tôi Cố ý gây thương tích, hoặc nhưng tội danh khác.
Tội giết người luôn là một trong những tội phạm bị pháp luật xử lý nghiêm khắc nhất, thể hiện sự bảo vệ tối đa của nhà nước đối với quyền sống của con người. Hiện nay, kinh tế, xã hội phát triển cũng kéo theo nhiều mặt trái của xã hội đi kèm đặc biệt là tình trạng bao lực cũng gia tăng. Vậy nên tình hình tội phạm cũng gia tăng đặc biệt là các tội phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Trong đó có tội phạm giết người, mặc dù loại tội phạm này bị xử lý rất nặng, cao nhất có thể đến tử hình.
Trường hợp cần tư vấn thêm để làm rõ các vấn đề về Điều 123, Bộ luật hình sự, về tội giết người hoặc bất kỳ tội nào khác trong Bộ luật hình sự. Bạn đọc có thể liên hệ với đội ngũ luật sư của Enterlaw.vn để được tư vấn chính xác nhất.
Trân trọng cảm ơn!
===========================================================================================================
Enterlaw.vn - Hiểu luật, hiểu bạn!
Thành lập doanh nghiệp | Xin giấy phép con | Thay đổi giấy phép kinh doanh | Tư vấn luật lao động | Tư vấn thường xuyên | Giải thể doanh nghiệp | Tư vấn phá sản | Tư vấn sở hữu trí tuệ.
